Gevangene moet cel voortaan delen

DEN HAAG - De luxe dat een gevangene zijn straf altijd kan uitzitten in een cel voor zichzelf alleen, is binnenkort definitief verleden tijd. De Tweede Kamer praat maandagavond over een wetswijziging die regelt dat gevangenen hun celruimte met elkaar moeten delen. Een grote meerderheid van in elk geval CDA, PvdA en VVD steunt het voorstel hiertoe van minister Donner van Justitie.
De meerpersoonscellen moeten de komende jaren het tekort aan cellen tegengaan, dat oploopt tot 1500 in 2004. Daardoor moeten veroordeelden soms lang wachten voordat zij hun straf kunnen ondergaan. Anderen worden eerder naar huis gezonden om plaats te maken. Dat is een ongewenste situatie, vindt politiek Den Haag. Ook maatregelen zoals meer taakstraffen en elektronische detentie moeten het tekort aan celcapaciteit verminderen.
Het is al lang mogelijk dat gevangenen een cel delen, maar dat gebeurt alleen op basis van vrijwilligheid. Sinds enkele weken loopt er een proef in de gevangenissen in Tilburg en Breda met twee-in-een-cel. Binnenkort gaan daar nog vijf gevangenissen aan meedoen. De plaatsing is vooralsnog vrijwillig. Daarnaast zijn er meerpersoonscellen voor vreemdelingenbewaring en voor de bolletjesslikkers in de noodgevangenis in Zeist.
Na de wetswijziging is vrijwilligheid niet meer aan de orde. Gedetineerden kunnen verplicht worden hun cel te delen, ook in huizen van bewaring. Daar zitten mensen die nog niet zijn veroordeeld door de rechter. Er is in deze complexen veel minder bewegingsvrijheid dan in andere gevangenissen waardoor de betrokkenen vaker in hun cel zitten.
Het hele gevangeniswezen, waaronder de reclassering, en de vakbonden hebben zich fel verzet tegen de meerpersoonscellen. De ondernemingsraden en bonden wisten de proef een half jaar te vertragen. Diverse rechtszaken later kreeg Donner toch het groene licht voor de eerste fase, zoals hij het zelf noemt, maar moest eerst aan bepaalde eisen worden voldaan.
Zo moesten aanpassingen komen in de cel, omdat die zijn gemaakt voor één persoon. De sanitaire voorzieningen zijn afgeschermd om enige privacy te bieden en de luchtcirculatie is verbeterd. Naast een aangepaste inrichting, kwam er extra personeel om cellen altijd met twee cipiers te openen en kregen zij extra trainingen.
Veiligheid staat ook voorop bij CDA, PvdA en VVD, zowel voor de bewaarders als voor de gedetineerden. Gevangenen met een psychische stoornis bijvoorbeeld mogen wat PvdA-Kamerlid Straub betreft niet bij een ander worden geplaatst. De PvdA wil dat dergelijke selectiecriteria worden vastgelegd bij algemene maatregel van bestuur, zodat die niet zomaar kunnen worden verruimd als later opeens meer celcapaciteit nodig blijkt.
De VVD wil zich niet bij voorbaat vastleggen op de psychische gesteldheid. "Want veel gevangenen hebben een psychische tik", zegt het liberale Kamerlid Griffith. De Kamer wil de proef in de zeven gevangenissen grondig evalueren en eventueel het systeem aanpassen.
AbvaKabo-bestuurster E. Merlijn is blij met die voorzichtigheid. Ze kan nog niets zinnigs zeggen over de ervaringen in Tilburg en Breda. "Het is nog te kort dag." Bovendien geeft deze situatie volgens haar een vertekend beeld, omdat het op basis van vrijwilligheid is. "En de deelnemers worden douceurtjes voorgehouden, zoals meer zakgeld."
Merlijn ontkent dat vrouwen juist graag met elkaar in een cel zitten, zoals onlangs naar buiten kwam, omdat zij socialer zouden zijn. "Dat is absoluut niet het geval. Zij kregen gewoon leuke dingen in het vooruitzicht gesteld."
(Bron)