Blunder in Washington zet Bush in zijn hemd

WASHINGTON - De publicatie van een lijst met landen die van de Verenigde Staten alleen mogen profiteren van lucratieve contracten bij de wederopbouw van Irak heeft president Bush in ernstige verlegenheid gebracht. Kort voordat hij de leiders van Rusland, Frankrijk en Duitsland wilde vragen een deel van de schuldenlast van Irak kwijt te schelden, sloot zijn ministerie van Defensie juist onder andere die landen uit van de aanbestedingsprocedure.
President Bush zou "uitgesproken ongelukkig" zijn geweest om te spreken met buitenlandse leiders die net hadden vernomen dat ze uitgesloten zouden worden van contracten voor de wederopbouw van Irak, zo meldde The New York Times donderdag op gezag van een hoge regeringsfunctionaris. Het Pentagon had de gewraakte lijst gepubliceerd slechts enkele uren voordat Bush Moskou, Parijs en Berlijn wilde vragen de recent benoemde James Baker te ontvangen voor overleg over schuldsanering.
De Russische minister van Defensie Sergei Ivanov verwees het Amerikaanse verzoek een deel van de Iraakse schulden kwijt te schelden meteen naar de prullenbak. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde volgens The New York Times niet erg verrast op de Russische afwijzing. "Ik kan me niet indenken dat als je vraagt dingen voor Irak te doen, dit erg helpt", aldus een hooggeplaatste functionaris over het weren van landen uit de aanbestedingsprocedure.
De onhandige timing heeft de voorzichtige pogingen van Washington toenadering te zoeken tot landen die zich een fel tegenstander toonden van de oorlog tegen Irak vermoedelijk teniet gedaan, vrezen diplomaten in de Amerikaanse hoofdstad. Naaste medewerkers van Bush zouden eveneens woest zijn over de harde bewoordingen die het Pentagon hanteert in de lijst.
In een eerder deze week gepubliceerde memo rechtvaardigde de Amerikaanse onderminister van Defensie, Wolfowitz, zijn plan met daarbij horende lijst omdat daarmee de "vitale veiligheidsbelangen" van de Verenigde Staten in Irak worden beschermd. Het zijn deze woorden die veel landen in het verkeerde keelgat is geschoten, aldus The New York Times van donderdag.
Verscheidene regeringen reageerden woensdag uitermate verbolgen op het feit dat ze wegens hun verzet tegen de oorlog tegen Irak door de Verenigde Staten feitelijk worden uitgesloten. Niet alleen traditionele bondgenoten als Duitsland, Frankrijk, Canada en België vinden het onacceptabel, ook Rusland is die mening toegedaan.
Parijs wil samen met andere landen van de Europese Unie onderzoeken of uitsluiting van bedrijven in strijd is met internationale regels voor mededinging. Berlijn noemt de stap van Washington "onaanvaardbaar voor de Duitse regering". Het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt over een verwonderlijke en ongelukkige maatregel. Volgens Brussel moet niet naar het verleden worden gekeken, maar vooruit naar de toekomst.
Ook Moskou eist dat alle landen kunnen meedoen aan de wederopbouw van Irak. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Ivanov, kondigde aan de zaak aan te kaarten bij zijn Amerikaanse ambtsgenoot Powell.
Europees handelscommissaris Lamy maakte bekend dat hij gaat onderzoeken of de handelwijze van de Verenigde Staten indruist tegen regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Lamy sloot niet op voorhand uit dat het afwijzen van ondernemingen uit 'anti-oorlogslanden' onder strikte voorwaarden mag.
Washington vindt dat de belangrijkste opdrachten voor het herstel van Irak uitsluitend open mogen staan voor de Verenigde Staten, Irak, de coalitiepartners tijdens de invasie en andere landen die later militairen naar Irak stuurden, zoals Nederland. Naast de VS en Irak zijn in het memo van Wolfowitz 61 landen genoemd die mogen meedingen naar de 26 grote projecten met een totale waarde van 18,6 miljard dollar.
De weg voor landen die tot nu toe elke steun weigerden, zoals Frankrijk, Duitsland en Rusland staat echter ook nog open. Zij kunnen alsnog een begunstigde status 'verdienen' door de coalitie in Irak actief te steunen. Via onderaannemers kunnen bedrijven uit die landen bovendien ook nog meedoen aan de reconstructie van Irak.
(Bron)