Erotische bemiddeling voor psychiatrische patiënten

ROTTERDAM - In Rotterdam komt een dienst voor seksueel erotische bemiddeling voor psychiatrische patiënten. Deze dienst moet een eind maken aan de schrijnende gedoogsituaties waarin patiënten vaak in het geniep seks hebben op het terrein van de instelling. Het initiatief van de Maaskringgroep moet voldoende kennis opleveren om dergelijke diensten ook in andere delen van het land op te zetten.
Binnen de psychiatrie is de behoefte aan intiem contact en seksualiteit onder patiënten een beladen onderwerp. Omdat bij veel instellingen geen beleid is over gewenste seksualiteit, worden patiënten gedwongen die te beleven in 'de struiken', stellen deskundigen.
"Er zijn weinig psychiatrische instelling in Nederland die de vingers wil branden aan beleid rond gewenste seksualiteit. Ze zijn bang voor allerlei problemen", stellen E. Wolf van de Maaskringgroep en seksuologe M. Ummels. Beiden werken aan de opzet van het bemiddelingsbureau. Wolf is ook mede-samensteller van het 'Handboek Seksualiteitsbeleid? Gewoon doen!' voor de geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
M. Braakman, docent en onderzoeker aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht, deed onderzoek naar de behoefte aan genegenheid, intimiteit en seksualiteit onder langdurig opgenomen patiënten in het psychiatrische ziekenhuis van DeltaBouman in Rotterdam. Daaruit kwam naar voren dat krampachtig wordt omgegaan met de wens bij cliënten tot intimiteit en seksualiteit. Braakman interviewde 34 mensen die langer dan twee jaar in het ziekenhuis verblijven.
Als er binnen de psychiatrie al aandacht is voor intimiteit en seksualiteit wordt dat volgens Braakman altijd geassocieerd met de schaduwkanten van seks. "Het wordt in verband gebracht met seksueel misbruik, ongewenste intimiteiten en overdraagbare aandoeningen. Met het onderzoek dat ik heb gedaan belichten we juist de zonnige kanten ervan. Intieme relaties dragen immers bij tot het ervaren van de kwaliteit van leven", stelt de onderzoekster.
Braakman hekelt de kijk van sommige hulpverleners op psychiatrische patiënten. De behandeling is volgens haar te veel gericht op het medische: Iemand is patiënt, mankeert van alles en wordt volgestopt met medicijnen. "Behandelaars vergeten vaak dat een patiënt ook nog gewoon mens is. Het aangaan van relaties stuit op allerlei praktische bezwaren. Het ontbreekt aan goed beleid op dit punt." De cliëntenraad van DeltaBouman is bezig het advies van Braakman te vertalen in beleid, aldus W. Zijlmans van de cliëntenraad.
Op verschillende plaatsen in Nederland is al eens geprobeerd seksueel erotische bemiddeling op te zetten, maar dat waren individuele initiatieven van hulpverleners, vaak ondersteund door een behandelaar, die cliënten begeleidde naar onder meer een escortservice.
Wolf: "Als cliënten dit zelfstandig deden, leverde dat nogal eens problemen op. De mensen worden niet altijd serieus genomen, misleid of financieel benadeeld. Bij het eerder door de Maaskring opgezette contactbemiddelingsbureau ontstonden wel eens misverstanden. Waar de één een duurzame relatie wilde opbouwen, wilde de ander alleen seksueel contact."
Zij stelt dat veel psychiatrische patiënten weliswaar behoefte hebben aan innig contact, maar ondertussen wel problemen hebben met seksualiteit. Daardoor ontstaat ook vaak ruilseks onder de cliënten zelf. Voor een pakje sigaretten met iemand naar bed, is dan het voorstel. Ummels: "Problemen ontstaan, omdat veel cliënten op seksueel gebied vaak een traumatisch verleden hebben of puur door een kennis- of ervaringsachterstand. Dat betekent dus dat je ze moet begeleiden, net als de aanbieders, ofwel prostituees. In de dienst die we nu oprichten, krijgen beiden een training op maat."
Het belangrijkste criterium voor het selecteren van de prostituees is sociale vaardigheid. "Bovendien moeten ze openstaan voor educatie", zegt Wolf. "Voor de buitenwereld lijkt het allemaal wat bevoogdend, maar wat wij werkelijk doen, is stoppen met gedogen en de werkelijke situatie van vooral veel mannelijke cliënten erkennen en met hen zoeken naar een veilig, betaalbaar en bevredigend contact. Het aardige is dat uit casuïstiek blijkt dat cliënten veel handelbaarder worden, minder frustraties hebben en minder agressief zijn."
(Bron)