Oppositie wantrouwt optimisme kabinet

DEN HAAG - Het kabinet belooft wel dat iedereen er volgend jaar op vooruit gaat, maar volgens PvdA-leider Bos vertelt het maar de halve waarheid. "Het kabinet moffelt het slechte nieuws weg", zei Bos in een reactie op de dinsdag verschenen miljoenennota 2006.
Zo lijkt het of de minima er door de kabinetsplannen een klein beetje op vooruit gaan, maar "voor het gemak" vergeet het kabinet erbij te vertellen dat de huursubsidie omlaag gaat en dat de laagste inkomens niet profiteren van de afschaffing van de onroerendzaakbelasting (ozb).
Ook vindt Bos het "niet te verkopen" dat huishoudens met anderhalfmaal modaal er volgend jaar helemaal niet op vooruitgaan, terwijl gezinnen met tweemaal modaal ruim 5 procent in de plus komen.
Bos had wel verwacht dat het kabinet met de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar in het verschiet "met geld zou gaan strooien". Dat daarvoor financiële ruimte is, komt volgens hem overigens niet door het hervormingsbeleid, maar door factoren als de lage rentestand. "De kabinetsmaatregelen met VUT en prepensioen, zorg en WAO moeten nog ingaan."
De PvdA heeft zaterdag een tegenbegroting gepresenteerd, met alternatieven voor de kabinetsvoornemens voor onder meer zorg en WAO. Maandag kwam de PvdA bovendien met een alternatief voor het schrappen van de ozb.
Bos heeft niet de illusie dat de coalitie de PvdA-voorstellen massaal overneemt. Wel hoopt hij op steun van fractievoorzitter Verhagen van het CDA voor zijn plan om de bevolking extra te compenseren voor de hoge olie- en energiekosten. Ook Verhagen heeft daar vorige week voor gepleit.
Bos vindt verder dat het na het opnieuw uitlekken van de miljoenennota tijd wordt om prinsjesdag een ander karakter te geven. Het kabinet zou zijn besluiten niet meer geheim moeten houden tot de derde dinsdag van september, maar ze direct na de besluitvorming moeten bekendmaken. De troonrede die de koningin uitspreekt op prinsjesdag, kan dan een wat persoonlijker verhaal worden.
GroenLinks vindt dat het kabinet een "hijgerige claim" legt op het voorzichtige herstel van de economie. Volgens de partij zijn juist de bewindslieden zelf medeschuldig aan de jarenlange economische malaise en hebben ze met hun beleid banen vernietigd.
"De neoconservatieve hervormingsdrift maakt dit kabinet blind voor feiten en fouten", reageert GroenLinks-fractievoorzitter Halsema op de miljoenennota, met daarin de kabinetsplannen voor 2006. Volgens haar schetst de miljoenennota een beeld van zeven plagen die de Nederlandse economie troffen, zoals de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten, de oorlog in Irak en de hoge olieprijs. Daarmee camoufleert het kabinet in de ogen van Halsema fouten als de "doorgeslagen" bezuinigingen.
Die hebben er bovendien toe geleid dat de koopkracht van zwakkeren in de samenleving een extra tik heeft gekregen, aldus GroenLinks. "Nu 2006 financiële ruimte biedt, dient de topprioriteit te liggen bij koopkrachthulp aan de meest behoeftige, maar dit kabinet laat de zilvervloot varen voor de bovenmodale kostwinner en de rijkere oudere", zegt Halsema.
Volgens haar telt niet iedereen mee bij dit kabinet. Zo zijn banen voor kansarmen weggesneden en vrezen ouderen, chronisch zieken en kleine zelfstandigen volgens GroenLinks terecht voor de financiële gevolgen van het nieuwe zorgstelsel.
GroenLinks presenteert woensdag tijdens de algemene politieke beschouwingen een tegenbegroting als alternatief voor de kabinetsplannen. Daarin wordt arbeid goedkoper gemaakt en worden milieuvervuilers harder aangepakt.
De twaalf Eerste- en Tweede-Kamerleden van de SP zitten op dit moment achter een roodgloeiende Troontelefoon. Via het gratis nummer 0800 - 022 5005 kan iedereen een reactie geven op de plannen van het kabinet die in troonrede bekend zijn gemaakt. Vanaf het moment dat om 14:00 uur het telefoonnummer werd geopend, wordt massaal gebeld. Het ziet er naar uit dat de mensen, veel meer nog dan in de afgelopen jaren, de behoefte hebben om hun zorgen te uiten. Vooral de invoering van het nieuwe zorgstelsel wekt veel onrust.
De SP Troontelefoon is een traditie geworden. Ieder jaar haasten de SP-Kamerleden zich na afloop van de Troonrede naar een call center in de Marcus Bakker Kamer in het gebouw van de Tweede Kamer. Samen met hun fractiemedewerkers nemen zij daar tot 's avonds 21:00 uur de reacties in ontvangst van de mensen in het land.
Via onder meer radiospotjes bij de Publieke Omroep en alle regionale radiozenders worden mensen uitgenodigd te bellen en de SP te vertellen wat ze vinden van de voornemens van het kabinet, zoals de koningin die heeft voorgelezen. Vorig jaar ontving de SP ongeveer duizend reacties via de Troontelefoon en de website van de partij. De verwachting is dat dit aantal dit jaar ruimschoots wordt overtroffen.
Het kabinet moet nog veel meer "afschuwelijke regels" voor bedrijven afschaffen dan het tot nog toe heeft gedaan. Dat is de belangrijkste boodschap van VVD-aanvoerder Van Aartsen bij de miljoenennota 2006.
Het belangrijkste nieuws uit de begrotingsstukken is voor Van Aartsen dat de economische groei in Nederland toeneemt. "Nederland is weer aan het werk, de investeringsbereidheid neemt toe en de motor draait weer. Precies zoals het kabinet het zich had voorgenomen", aldus Van Aartsen.
Hij wil net als het CDA dat de burger op de een of andere manier gecompenseerd wordt als de energieprijzen blijven stijgen. Maar dat kan alleen als het kabinet ook daadwerkelijk meer inkomsten krijgt uit hogere aardgasbaten, meent Van Aartsen.
De VVD-aanvoerder wil pas woensdag bij de algemene politieke beschouwingen aangeven hoe de compensatie voor de burger er uit moet zien. Dat zou kunnen via een hogere kilometervergoeding voor werknemers of een accijnsverlaging op benzine.
Van Aartsen had voor minister Pechtold (Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties) nog één advies: besteed de komende tijd meer aandacht aan de Antillen, want daar gaat het niet goed.
Coalitiepartij CDA is tevreden over de kabinetsplannen voor volgend jaar en de wijze waarop door structurele hervormingen in onder meer zorg en sociale zekerheid Nederland "klaargestoomd" wordt voor de toekomst.
Halverwege de kabinetsperiode constateert fractievoorzitter Verhagen dat Nederland een stuk beter door de economische recessie is gekomen dan andere landen. De vooruitzichten voor volgend jaar zijn bovendien beter dan voorgaande jaren. "Het kabinet komt met een goed verhaal. De economische groei trekt aan, de export stijgt en de winstgevendheid van bedrijven neemt toe", zegt Verhagen in reactie op de dinsdag gepresenteerde miljoenennota.
Hij is vooral blij met de lastenverlichting en de extra impuls voor innovatie en onderwijs. Ook de tegemoetkoming in de hogere kosten als gevolg van het nieuwe zorgstelsel stemmen de christen-democraten tevreden. Wel wil Verhagen dat er nog gekeken wordt naar de financiële gevolgen voor studenten met een kleine bijbaan. Die dreigen er flink op achteruit te gaan.
Ook gezinnen zouden volgens het CDA nog een extra duwtje in de rug moeten krijgen. Om die reden wil Verhagen de kinderkorting, een fiscale tegemoetkoming, met 90 euro verhogen.
Net als andere partijen vreest het CDA dat met de hoge olieprijs de koopkracht van burgers volgend jaar ondanks de lastenverlichting onder druk komt te staan door hogere energieprijzen. Hij wil daarom in 2006 een korting geven op de energiebelasting, als de olieprijs dit jaar flink boven 50 dollar per vat uitkomt. Kritiek van het kabinet dat je met verlaging van de energieprijzen alleen maar de olieproducerende landen in de kaart speelt, wuift hij weg. "De energiebelasting maakt consumenten milieubewust in hun verbruik. Door de hogere prijzen is die prikkel minder nodig."
De compensatie van de hogere olieprijs wil het CDA betalen uit het zogenoemde fonds economische structuurversterking (FES), waaruit het kabinet alleen investeringen in kennis, milieu en innovatie wil betalen en geen koopkrachtmaatregelen. "Bij een exceptionele stijging als nu moet dit wel kunnen", zegt Verhagen. Hij denkt bovendien in tegenstelling tot het kabinet dat er best geld overblijft in het FES-fonds, ondanks de financiële tegenvallers als gevolg van een hogere olieprijs.
In het onderwijs wil het CDA ook nog enkele aanpassingen. Zo willen de christen-democraten de klassen met zeer moeilijk lerende kinderen verkleinen en extra geld vrijmaken voor leerlingen met een handicap.
Net als coalitiegenoot VVD wil het CDA bovendien dat het kabinet nog een extra slag maakt bij het schrappen van overbodige regels.
D66-leider Dittrich is zeer tevreden over de miljoennennota. De economie groeit en er komt extra geld beschikbaar voor kennis, innovatie, natuur en milieu en duurzame energie: "Dingen die D66 belangrijk vindt."
De fractievoorzitter van de kleinste regeringspartij gaat ervan uit, dat de coalitiepartijen dit jaar minder willen vertimmeren aan de begroting dan vorig jaar, toen de wijzigingsvoorstellen opliepen tot een bedrag van 1 miljard euro.
Zelf noemt Dittrich drie onderwerpen waar hij "meer wil doen" of "verder wil gaan" dan het kabinet. Hij zal deze week tijdens de algemene beschouwingen pleiten voor 35 miljoen euro voor onderwijs. "Verwacht wordt dat er vanaf 2007 een tekort aan leraren zal zijn. D66 wil mensen die nu afstuderen als leraar, aantrekken en 'boventallig' inzetten. Zij zijn dan goed ingewerkt als het tekort daar is."
Ook wil Dittrich "meer groen in de buurt van de mensen." Hij wil 20 miljoen om binnen de Randstad - "in het Groene Hart" - meer parken en bossen aan te leggen. Daarnaast wil de D66-leider voorkomen dat studenten met een klein baantje er volgend jaar in het nieuwe zorgstelsel 200 euro per jaar op achteruit gaan. Het gaat om 235.000 mensen en dus is er ongeveer 47 miljoen euro voor nodig, aldus Dittrich.
Hij denkt dat er nog "vrije ruimte" in de begroting van het kabinet is om dit mogelijk te maken. Eerder pleitte Dittrich al voor meer fiscaal voordeel voor werkenden door de arbeidskorting met 50 euro te verhogen. Dat geld wil hij halen uit de budgetten om werklozen weer aan een baan te helpen, omdat dat volgens Dittrich geen effectief middel is om banen te scheppen.
Dittrich staat niet onsympathiek tegenover het voorstel van coalitiepartner CDA om de kinderkorting met 90 euro te verhogen. Een voorstel van regeringspartij VVD om de fiscale grens bij woon-werkverkeer te brengen van 18 naar 19 cent per kilometer stuit bij hem "niet op onoverkomelijke bezwaren."
Dittrich noemt het een "gemiste kans" dat het kabinet de kilometerheffing uitstelt en is ook kritisch over het "integratievraagstuk". Het beleid moet niet gericht zijn op het buitensluiten van mensen maar op "insluiten." Ook is nog niet het laatste woord gezegd over uitlatingen van premier Balkenende, die tot ongenoegen van D66-minister Pechtold in een interview weinig bleek te voelen voor bestuurlijke vernieuwing.
De Lijst Pim Fortuyn meent dat de kabinetsplannen, zoals verwoord in de Troonrede, een pakket aan maatregelen biedt dat voor veel burgers te laat komt en te weinig bevat om het vertrouwen in de overheid terug te winnen.
Fractieleider Gerard van As: "De burger voelt één ding duidelijk: pijn, pijn in de portemonnee. De maatregelen die het kabinet voorstelt bieden te weinig houvast om dat vertrouwen terug te winnen. De mensen in het land hebben hun hoop gevestigd op een aankondiging, dat nu 'het zoet komt na het zuur'. Maar de burger leeft nog steeds in onzekerheid over de hoogte van de ziektekosten, de hoge brandstofprijzen en de lokale lasten."
De Lijst Pim Fortuyn wil de burger de gevraagde zekerheid wel bieden en eist daarom een maximum grens ten aanzien van die ziektekosten, brandstofprijzen en de lokale lasten. Daarom heeft de LPF-fractie een ander maatregelenpakket in een eigen begroting opgenomen en wil dat de regering snijdt in eigen vlees in plaats van het mes nog verder op de keel van de burger te zetten.
Van As: "De Lijst Pim Fortuyn biedt de burger 2 miljard extra koopkracht in zijn tegenbegroting. De burger heeft daarmee 280 euro extra in zijn portemonnee. Dat is hard nodig. Er wordt gezegd dat mensen hun geld sparen in plaats van het uit te geven ten gunste van de economische groei. Maar heel veel mensen met een middeninkomen hebben maandelijks moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Nieuwe voedselbanken in Nederland worden met regelmaat geopend terwijl dit kabinet 1 miljard euro wil investeren in volledig onrendabele windmolenparken."
Om de extra ruimte in de portemonnee van de burger mogelijk te maken wil de LPF 500 mln. minder uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking. Dan nog geeft Nederland meer dan de meeste andere landen. Daarnaast wordt financiële ruimte gevonden door te korten op reïntegratiegelden, het ambtenarenapparaat en de publieke omroep.
De ChristenUnie is blij dat het kabinet weer ruimte ziet voor lastenverlichting. Maar smeergeld in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen is niet het middel om een vertrouwensbreuk te herstellen. Daarvoor is een integrale visie op de samenleving nodig die het kabinet ontbeert, zei fractievoorzitter Rouvoet in een eerste reactie op de miljoenennota.
Rouvoet vraagt zich verder af hoe het komt dat er nu opeens ruimte is voor een verbetering van de koopkracht. "Is het doemscenario van de vergrijzing dat het kabinet de afgelopen jaren heeft gebruikt als rechtvaardiging voor de dramatische ingrepen, ineens verdwenen of is de situatie te zwaar aangezet?"
De SGP vindt dat het kabinet weliswaar de burger lastenverlichting geeft, maar te weinig doet aan de "geestelijke nood" die schuilgaat achter maatschappelijke problemen als alcoholmisbruik en geweld.
Volgens SGP-fractievoorzitter Van der Vlies ontbreekt de ethische agenda van dit kabinet. De partij wil dat het extra geld voor kinderopvang ingezet wordt voor kinderbijslag en fiscale kinderkortingen, zodat vaders en moeders er eerder voor kiezen kinderen zelf op te voeden. Verder wil de SGP meer inzet voor jeugdzorg.
Kritiek heeft Van der Vlies op het gebrek aan daadkracht bij het kabinet bij zaken als prostitutie, pornografie en vrouwenhandel. "In plaats van in te zetten op het indammen daarvan beperkt de regering zich tot het in goede banen leiden van deze bedrijfstakken", zegt Van der Vlies in reactie op de miljoenennota 2006, die dinsdag is gepresenteerd.
(Bron)