Cadeautje voor de verpleeghuizen: anti-doorligmatrassen.
Doorligpreventie begint met drie dingen:
- zorgen voor een zo goed mogelijke conditie, met name zorgen dat een persoon genoeg eiwitten binnenkrijgt
- zorgen dat iemand regelmatig draait in bed, of gedraaid wordt
- zorgen dat iemand die incontinent is, snel en zorgvuldig verschoond wordt
Voor deze drie dingen is tijd nodig, en dus personeel. Zolang de zorg gedwongen wordt onverantwoord te bezuinigen op personeel, zal doorliggen massaal blijven voorkomen.
Komt ze weer, oma vertelt: ik werkte in een psychogeriatrisch verpleeghuis, op een afdeling waar mensen ook veel fysieke klachten hadden. We waren in februari altijd door het budget voor uitzendkrachten heen, en dan rommel je maar wat. Iedereen komt wat eerder, blijft wat langer (waardoor het vaste team nog verder uitgedund raakt omdat mensen uitgeput en overspannen raken).
Het pand had twee verdiepingen, met in totaal 5 groepen bewoners. Het was gekoppeld aan een somatisch verpleeghuis. Toen ik er begon, waren er twee nachtwachten: een boven, een beneden, die samen rondes liepen zodat ze makkelijk mensen konden tillen.
Door bezuinigingen werd dat teruggebracht tot 1 nachtwacht, die dan voor alle rondes naar de somatiek moest bellen voor ondersteuning bij het tillen - en die hadden simpelweg niet altijd genoeg tijd om te komen.
Opvallend genoeg nam daarna het aantal doorligwonden toe. Gewoon omdat er niet genoeg tijd was om mensen regelmatig te verschonen en te draaien. Als mensen te lang in dezelfde houding blijven liggen, zeker als ze in de urine liggen, verweekt de huid, en herstelt op een gegeven moment niet meer. En ook omdat het in de praktijk zo was dat mensen soms pas om elf uur in de ochtend uit bed kwamen, dan ontbijt kregen, en hé, dan aten ze om één uur slecht van de warme maaltijd.
Ik denk nog regelmatig aan die ene vrouw, die doorligwonden op alle plekken had: ellebogen, schouders, hielen, stuit, en vooral haar heupen. De wonden op haar heupen schoonmaken was een kwestie van verband weghalen, flappen vlees opzij duwen, kijken of de botten die je zo kon zien er nog redelijk uitzagen, de hele wond uitspoelen met waterstofperoxide uiterst pijnlijk - wat een goed teken was want dan leefde het meeste vlees nog), eventuele dode stukken vlees wegknippen, wond weer dichtvouwen, verband er weer op. En draaien moest toch, dus die vrouw lag altijd op een hele pijnlijke plek. Ze voelde zich ellendig (goh), en dat leidde ertoe dat ze slecht at, ook al kreeg ze een sterk eiwitverrijkt dieet. Zie daar de vicieuze cirkel.
Dit speelde begin jaren negentig. Het is sinds die tijd niet beter geworden.
Het is niet in alle verpleeghuizen zo - het hangt ook sterk af van de populatie, en van hoeveel personeel er te krijgen is en soms van de creativiteit van degenen die het financiële beleid bepalen.
Aangepaste matrassen zijn een stap. Maar zolang het blijkbaar normaal is dat er in verpleeghuizen de poten uit het lijf gewerkt worden en mensen letterlijk wegrotten omdat er niet genoeg personeel is om ècht goede zorg te bieden, zal het niet per se een stap in de goede richting zijn. (En staken kan niet want de basiszorg zal moeten blijven - en dat is nauwelijks een verschil met wat er al gegeven wordt.)