Franse priester Abbé Pierre (94) overleden

PARIJS - De Franse priester Abbé Pierre is in de nacht van zondag op maandag in Parijs overleden. Dit heeft de voorzitter van de door Abbé Pierre gestichte beweging Emmaus bekendgemaakt.
Abbé Pierre stond in opiniepeilingen steevast bovenaan als populairste Fransman. Hij maakte van zijn populariteit gebruik om het telkens weer op te nemen voor de armen. De pater genoot wereldwijd bekendheid als oprichter van de ook in Nederland actieve Emmaüsbeweging.
"Het schandaal van verachte levens, verspilling, onverschilligheid jegens armen, hongerigen, onderdrukten en werklozen behoort tot onze verantwoordelijkheid. Het is ons probleem en niet dat van God", schreef hij in zijn geestelijke testament.
Hoe groot het aanzien van Abbé Pierre in Frankrijk was, bleek onder meer in 1992 toen hij een onderscheiding van de Franse regering weigerde. Hij wees de bevordering tot grootofficier in het Legioen van Eer van de hand, "zolang er in Frankrijk huizen leegstonden en dakloze mensen leden", schreef hij de toenmalige premier Pierre Bérégovoy. De regering beloofde daarop onmiddellijk onderdak te zoeken voor de meest urgente gevallen onder de daklozen.
Henri Antoine Grouès, zoals hij eigenlijk heette, was een diep religieus mens, die zich niet terugtrok in de kerk, maar zich ook politiek manifesteerde. Als zoon van een zijdefabrikant uit Lyon werd hij in 1930 lid van de kapucijnenorde. Niet lang daarna verdeelde hij het geld dat hij van zijn vader had geërfd onder de armen.
Wegens longtuberculose moest hij het strenge kloosterleven na enkele jaren opgeven. Op 30-jarige leeftijd werd hij lid van de franciscaanse verzetsbeweging tegen de Duitse bezetters. Uit deze tijd stamt zijn schuilnaam Abbé Pierre.
Van 1945 tot 1951 zat de priester in het Franse parlement. In 1949 stichtte hij een woning voor jongeren in Parijs, die hij de naam Emmaüs gaf. Inmiddels is de Emmaüsbeweging, die Abbé Pierre in 1949 oprichtte, in vijftig landen actief.
In Nederland bestaat Emmaüs sinds 1956. Jan en Liesbeth Wilken waren de initiatiefnemers. Zij hadden als vrijwilliger bij Emmaüs in Parijs gewerkt en richtten de Stichting Emmaüsvrienden Nederland op die in de geest van Abbé Pierre spullen inzamelde en verkocht.
De Nederlandse Emmaüsbeweging herdenkt Abé Pierre als een geliefde persoonlijkheid die zijn leven in het teken van de bestrijding van de armoede stelde. Hij hielp de armen aanvankelijk op de meest directe wijze die denkbaar is: hij stelde zijn huis open voor daklozen en ging met hen aan het werk als 'voddenrapers'.
Onder eenvoudige omstandigheden leven daar mensen die zich aan de rand van de samenleving bevinden, zoals landlopers, geestelijk gestoorden, eenzamen, voormalige alcoholisten en ex-gedetineerden. De instelling 'arm zijn, maar nog armeren helpen' kenmerkt de geest waarin de Emmaüsgemeenschappen leven.
Toen in de strenge winter van 1953/54 in de arme wijk van Parijs en onder de bruggen over de Seine meer dan negentig daklozen doodvroren, begon Abbé Pierre een campagne voor de vele mensen die door de kou werden getroffen. Dat leverde meer dan een miljard francs en een grote hoeveelheid hulpgoederen op. De staat ondersteunde zijn spontane actie door ziekenhuizen, politiebureaus en metrostations voor de daklozen open te stellen.
Dertig jaar was het stil rondom Abbé Pierre. Hij deed in alle bescheidenheid zijn werk in de arme voorsteden van Parijs. Toen in 1984 de katholieke bisschoppen van Frankrijk in een herderlijk schrijven wezen op de 'nieuwe armoede', werd de priester het symbool voor de armen.
In november 1984 stichtte hij met andere hulporganisaties een 'levensmiddelenbank' in Parijs. In de eerste zes maanden werd meer dan 450 ton levensmiddelen verdeeld onder arme burgers. Momenteel worden per dag 5000 à 7000 warme maaltijden verstrekt.
Tot het einde van zijn leven zette Abbé Pierre, die leed aan de ziekte van Parkinson, zich in voor de 'nieuwe armen' in de Westerse wereld. Hij nam het in 1996 bijvoorbeeld op voor de overwegend Afrikaanse immigranten die een kerk in Parijs hadden bezet uit protest tegen de strengere immigratiewetgeving.
In hetzelfde jaar kwam hij echter ook in opspraak. Hij nam het op voor de marxistische filosoof Roger Garaudy, die in een boek de jodenvervolging onder de nazi's had ontkend, hoewel hij het boek slechts van horen zeggen kende.
Nadat de beweging tegen racisme en antisemitisme Licra, waarvan hij erelid was, hem had uitgestoten, betuigde Abbé Pierre aarzelend spijt. De affaire deed zijn populariteit echter nauwelijks kwaad.
Abbé Pierre heeft verscheidene boeken geschreven, waaronder zijn autobiografie Mémoires d'un croyant (1997). Hij werd 94 jaar.
(Bron)