'Noordzeekust bedreigd door tsunami’s'

UTRECHT - Aardbevingen, tsunami’s en zelfs vulkaanuitbarstingen door klimaatverandering? Het is misschien minder bizar dan het klinkt. Verdwijnende ijsmassa’s vormen de voornaamste schakel tussen klimaat en geologie.
Klimaatverandering uit zich niet alleen in de atmosfeer en de oceanen, het beïnvloedt ook de aardkorst, zegt een internationale groep vulkanologen, seismologen, glaciologen, klimatologen en fysisch geografen.
“De hele Aarde is een interactief systeem. Klimaatverandering is net zozeer van invloed op de aardkorst”, zegt Bill McGuire van het Londense University College, tijdens een speciale conferentie over de relatie tussen klimaat en geologische natuurrampen.
“Binnen de politieke gemeenschap is bijna iedereen volkomen onbewust van enige geologische aspecten van klimaatverandering”, aldus McGuire. Maar kijkend naar het verleden bestaat het verband wel degelijk.
Zo leiden fluctuaties in gletsjers en ijskappen tot opheffingen en dalingen van de bodem tot duizenden kilometers van het ijs vandaan, inclusief aardbevingen.
“Als het ijs verloren gaat springt de aardkorst weer omhoog, met aardbevingen en tsunami’s tot gevolg”, zegt McGuire.
David Pyle van de Universiteit van Oxford voegt daar aan toe dat kleine veranderingen in de massa van het aardoppervlak vulkanische activiteit in het algemeen kunnen beïnvloeden, niet alleen op de plek waar ijsmassa’s verdwijnen.
Klimaat en vulkanisme kennen een wisselwerking, zegt Pyle. Vulkanen kunnen grote hoeveelheden as, zwavel, CO2 en water in de hoge atmosfeer brengen.
"Op korte termijn zorgt de schaduw van het as voor een afkoeling, die enkele jaren kan duren. Maar als uitbarstingen te snel opeenvolgen is het effect omgekeerd: de extra broeikasgassen gaan dan juist zorgen voor versterking van de opwarming", zegt de Amerikaanse vulkanoloog Peter Ward.
Asdeeltjes blijven doorgaans niet langer dan een jaar in de atmosfeer, CO2 daarentegen gemiddeld 100 jaar.
“Voorafgaand aan de mens werd de meest abrupte klimaatverandering ingezet door vulkanen, nu heeft de mens die rol overgenomen. Begrijpen waarom en hoe vulkanen dit deden zal ons helpen om te weten wat te doen”, aldus Ward.
Sprekers tijdens de conferentie waren voorzichtig om aan te geven dat veel bevindingen een hoog hypothetisch gehalte hadden, maar stelden daarnaast dat ‘bewijs zich opstapelt’ dat de wereld zich moet voorbereiden op ‘grootschalige schokken’.
Tony Song van NASA waarschuwt voor de grote kracht voor recentelijk ontdekte ‘glaciale aardbevingen’, waarin ijsmassa's naar beneden storten als reusachtige landverschuivingen.
"Uit onze experimenten blijkt dat glaciale aardbevingen veel grotere tsunami’s kunnen genereren dan onderzeese aardbevingen van dezelfde kracht", zegt Song.
Deze zouden zowel langs de kusten van Antarctica als van Groenland kunnen staan. “Verschillende bewoonde gebieden op hoge breedtegraden, zoals Chili, Nieuw-Zeeland en de Canadese oostkust lopen risico”, aldus Song. Ook de Nederlandse kust zou door een tsunami getroffen kunnen worden, wanneer een grote massa ijs aan de oostrand van Groenland in zee glijdt.
Tot slot noemen de wetenschappers ook de toegenomen kans op ‘methaanboeren’, afkomstig van de oceaanbodem. Het krachtige broeikasgas kan in grote hoeveelheden vrijkomen als de opwarming de oceaanbodem heeft bereikt en de daar aanwezige gashydraten doet ‘smelten’.
Dit kan klimaatverandering in theorie nog verder versterken.
(Bron)