'Chimpansees weerstaan aids dankzij selectie'

UTRECHT - Onderzoek naar het DNA van chimpansees heeft sterke aanwijzingen opgeleverd dat deze dieren door natuurlijke selectie resistent zijn geworden tegen siv, een virus dat nauw verwant is aan het hiv-virus dat bij mensen aids veroorzaakt.
Een pandemie in een ver verleden (waarschijnlijk zo'n twee miljoen jaar geleden) is daar vermoedelijk voor verantwoordelijk, aldus biologe Natasja de Groot van het onderzoekscentrum BPRC. Zij promoveert op 22 september aan de Universiteit Utrecht.
Een infectie met siv of hiv veroorzaakt bij de meeste chimpansees geen aids. Ook bij sommige mensen duurt het veel langer dan gemiddeld voor een hiv-infectie hen ziek maakt.
In beide gevallen spelen genetische variaties, die het afweersysteem in staat stellen het virus onder controle te houden, daarbij waarschijnlijk een rol. Dat die specifieke variaties bij chimpansees relatief veel vaker voorkomen dan bij mensen, wijst volgens De Groot sterk in de richting van natuurlijke selectie.
Als siv of een verwant virus inderdaad de schuldige is, zoals De Groot in haar proefschrift betoogt, onderschrijft dat nog maar eens dat dergelijke retrovirussen een lastige kluif zijn voor het immuunsysteem van chimpansees én mensen.
Wie geen natuurlijke afweer heeft, loopt een zeer groot risico om bij besmetting ziek te worden en te sterven. De chimpansees die destijds beschermende genen hadden, konden met het virus omgaan en hebben de kans gehad zich voort te planten, de rest heeft het niet gered.
''Je ziet dat in de westerse wereld mensen de laatste jaren wat makkelijker omgaan met hiv en aids, omdat een besmetting met antivirale middelen lang onder controle kan worden gehouden'', aldus De Groot.
''Het wordt hier steeds meer beschouwd als een min of meer normale ziekte.'' Maar de feiten in haar proefschrift tonen volgens de onderzoekster aan dat, totdat een vaccin wordt gevonden, het voorkomen van een infectie de beste manier is om de hiv-pandemie te overleven.
De situatie in Afrika, waar antivirale middelen mondjesmaat beschikbaar zijn en preventiemaatregelen bij een groot deel van de bevolking nog steeds nauwelijks aanslaan, onderstreept dat.
Hiv verspreidt zich daar veel sneller dan in westerse landen, terwijl de overlevingskans van mensen die besmet raken, beduidend lager ligt. Als gevolg daarvan is aids in bijvoorbeeld Zuid-Afrika nu de belangrijkste doodsoorzaak.
(Bron)