Two cents

Daar gaan we weer. Verslaggever R1 is naar de buurt geweest waar de geïdentificeerde dader van de Parijse aanslagen vroeger heeft gewoond. "Alle mensen zeggen dat het een gewone jongen was, een gewoon gezin, niets bijzonders."
DAT IS GEEN NIEUWS!! Als het een gevaarlijke gek was geweest, was ie allang een keer opgesloten of opgepakt. Zo'n jongen is per definitie 'heel gewoon', tot het moment dat ie besluit dat ie niet meer gewoon zal zijn.
Ooit, eens heeft hij het besluit (over)genomen om dit te gaan doen. En hij is het gaan voorbereiden. Toen was het van levensbelang om niet teveel op te vallen. Radicaal zijn op zichzelf is niet genoeg om op te vallen. En voordat hij zó gek werd dat ie dit wilde gaan doen, zal ie dus heel gewoon zijn geweest. Zoals jij en ik, zoals onze buren en vrienden.
Mensen die gevoed worden met een giftige constructie waardoor ze alles dat misgegaan is in hun leven gaan wijten aan de samenleving, of nog erger: waardoor ze overtuigd raken dat hen afgenomen is waar ze recht op hebben, kunnen de conclusie trekken dat ze niets te verliezen hebben.
Misschien lijkt het op een depressie met suïcidale gedachtes, waarbij je zeker weet dat je leven niets is en niets zal worden, dat er een eind aan maken in elk geval de winst oplevert dat je niet nog wie weet hoe lang moet uitzitten, lijdend. Depressie is verdriet dat alles opvreet.
Ik kan me voorstellen dat het met woede en afgunst net zo kan werken. Zoals je je bij een depressie geen deel meer voelt van je omgeving, voel je je bij die woede vermoedelijk ook geen deel van de samenleving. Als je overtuigd wordt dat 'zij' jou niet willen, buitensluiten, waarom zou je dan geen wraak op die anderen nemen? En als 'opoffering' dan ook nog eens verheerlijkt wordt, heb je een levensgevaarlijke mix. Met een beetje pech klonteren zulke 'radicalen' samen waarbij ze zich op een sektarische manier nog verder terugtrekken van de samenleving. Als zulke mensen of groepjes de beschikking krijgen over wapens, kun je erop wachten dat er een aanslag komt.
Ik filosofeer maar wat, ik kan er helemaal naast zitten. Maar stel dat dit (enigszins) klopt, wat dan? Hoe voorkom of doorbreek je dit mechanisme? Waar moet je ingrijpen, en hoe? Een voor de hand liggende stap is voorkomen dat wapens en explosieven verkrijgbaar zijn. Kennelijk kunnen we dat niet, want ook nu al zouden die dingen niet verkrijgbaar moeten zijn, en toch zijn ze dat.
Daarnaast moet er iets gedaan worden aan dat verloren gevoel - ook om te voorkomen dat het voortwoekert en verergert in komende generaties. Maar hoe doe je dat? Hoe zorg je dat zulke mensen meer wortelen in de maatschappij waarin ze wonen, dat ze daar deel van uit gaan maken (en willen maken) in plaats van ernaast staan? Dat ze niet meer openstaan voor een verziekte uitleg van hun geloof? Die verziekte uitleg moet ook aangepakt worden, en dat is een taak van mensen binnen hun geloof. Besef wel: dit is niet alleen de verantwoordelijkheid van imams. We kunnen het niet op hen afschuiven. We zijn met z'n allen de samenleving, en we moeten dit ook met z'n allen aanpakken.
Het grote brein achter dit soort aanslagen (actief of niet-actief aanmoedigend) zal het toejuichen als er verdere polarisatie optreedt, want dat maakt dat er meer mensen zullen komen die zich uitgesloten voelen. Naar mijn overtuiging spelen mensen zoals Geert Wilders en zijn aanhang die terroristen in de kaart. (Het zou me niet verbazen als dat Wilders heel goed uitkomt: meer polarisatie vergroot de kans op een aanslag, een aanslag vergroot de polarisatie, en daar zou de PVV van kunnen profiteren. Hij roept nu al bij elke aanslag 'Zie je wel! Grenzen dicht!' Hij twittert geen woord van medeleven.)
Die aanslagen zijn dus naast de gruwelijkheden op zich ook een vicieuze cirkel. Nóg een reden om te proberen ze te voorkomen (alsof daar een extra reden voor nodig is, maar toch).