Troonrede, hoonrede

Máxima leek een verstard gezicht te hebben. Dat snap ik wel - je man zal met al die poespas zo'n tekst moeten voordragen, verschrikkelijk.

Ik pik er een paar dingen uit.

"Op herdenkingsmomenten als deze realiseren we ons hoe sterk het land is dat sindsdien is opgebouwd. Sterk in termen van welvaart, ondernemerschap en bestaanszekerheid."

 Jammer dat die drie punten slechts voor een select deel van het volk gelden.

"Sterk door de democratische waarden die verankerd zijn in onze rechtsstaat: gelijkwaardigheid, tolerantie, vrijheid en rechtszekerheid."

Ik weet niet of die waarden nog zo verankerd zijn. Veel mensen worden - ook door de overheid - niet als gelijkwaardig beschouwd; tolerantie en vrijheid staan onder druk; de rechtszekerheid wordt effectief afgebroken voor wie niet zelf een prijzige advocaat kan betalen, waardoor mensen vaak ook niet meer in staat zijn om een juridische strijd aan te gaan met instanties die hen benadeeld hebben. (Gevolg: jubeldejubel, minder klachten! Het gaat goed!)

"Nederland is sterk door de beschikbaarheid van zorg, onderwijs en een dak boven het hoofd."

Voor velen is die beschikbaarheid niet vanzelfsprekend meer. Veel zorg is uitgehold, door bezuinigingen en een combinatie van lage lonen en immense werkdruk, waardoor er veel personeel in ziekenhuizen, verpleeghuizen, thuiszorg uitstroomt door ziekte of ontslag, en de animo voor dit werk sterk afneemt.
Onderwijs staat onder druk - het reguliere onderwijs door te weinig bevoegde leerkrachten en te weinig geld, het speciale onderwijs door allerhande problemen als haperend speciaal vervoer, geen plaats op de juiste plekken, 'lastige' kinderen die ongewild thuis zitten want geen tijd of geen specialistisch onderwijs beschikbaar.

"Meer mensen moeten concreet merken dat het goed gaat: thuis, op het werk en in de wijk."


Ik ben benieuwd hoe dat gaat gebeuren. Het klinkt nogal gratuit, zeker in vergelijking met de cadeaus die de multinationals en de rijken krijgen.

"En er is de vraag die niet in een rekenmachine past: leven we in Nederland wel voldoende met elkaar en niet te veel naast elkaar?"

Ook hier: wat dan? Hoe dan?

"Vertrouwen in de toekomst is werk in uitvoering."

Kan zo op een tegeltje. De taak van een regering is deels ook om de bevolking dat vertrouwen te geven - dat lukt nog niet erg.

"De regering neemt initiatieven om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan en kwetsbare groepen meer vaste grond onder de voeten te geven."

Ah ja, jongeren en middelbaren zijn niet eenzaam natuurlijk.

"We mogen ook niet accepteren dat mensen met problematische schulden, personen met verward gedrag en een groeiend aantal zwerfjongeren aan de rand van de samenleving komen te staan."

Dan neem ik aan dat er veel meer geld zal gaan naar schuldhulpverlening, psychosociale zorg en jongerenhulp. Toch raar dat daar steeds op bezuinigd wordt.

"Samen met provincies, gemeenten en lokale instanties wil het Rijk brede coalities vormen om mensen uit hun isolement te halen en een nieuwe kans te geven."

Brede coalities vormen. Mooi hoor.

"Het budget voor cultuur stijgt met een bedrag dat oploopt naar 80 miljoen euro per jaar vanaf 2020. Daarmee komt er meer ruimte voor nieuw artistiek talent en wordt het mogelijk dat alle kinderen tijdens hun schooltijd een museum bezoeken."

Vanaf 2020 kunnen kinderen weer eens naar een museum met school? In de hoop dat die musea er nog zijn en er genoeg leerkrachten en vrijwilligers zijn om zo'n schoolreisje te begeleiden?

"Voor de kracht van de samenleving is het positief dat mensen volgend jaar meer te besteden krijgen, zowel de brede middengroep van mensen met een modaal inkomen als ouderen en uitkeringsgerechtigden. De lonen in ons land stijgen. Mensen vinden weer een baan, maken carrière of gaan meer uren werken."

De lonen gaan stijgen. Ook uitkeringstrekkers krijgen meer te besteden - er wordt alleen niet bij gezegd dat ze ook meer uitgaves hebben: hogere huren, hogere ziektekostenpremies, hogere kosten voor water en energie, en ga zo maar door. Ik moet nog zien hoe het kasboekje er aan het eind van het jaar uitziet.

"En door een modernisering van ons belastingstelsel gaat werken meer lonen."

Eh. Moment. Ik moet even onder de tafel vandaan komen, excuus, ik kreeg een lachstuip. Modernisering van het belastingstelsel? Wordt dat net zoiets als de modernisering van de Belastingdienst? Dan staat ons nog wat te wachten.

"Het wetsvoorstel Arbeidsmarkt in balans heeft als doel dat het voor werkgevers minder risicovol wordt mensen een vast contract aan te bieden."

Daar wordt bedoeld: het wordt makkelijker mensen te ontslaan. De ontslagbescherming wordt verder uitgehold.

"Nog teveel mensen met een arbeidsbeperking staan ongewild langs de kant. De regering start een breed offensief om aan hen meer kans te geven op een volwaardige baan. Werken moet lonen, ook voor deze groep."

Dat is nodig - juist de overheid heeft het enorm laten afweten wat betreft het creëren van arbeidsmogelijkheden voor mensen met een 'vlekje'. En het schandelijke plan om deze groep onder te betalen, is door hevig protest maar net - en slechts deels - afgewend. En: weer een breed offensief, vast in de vorm van een brede coalitie.

"Met fiscale maatregelen vergroten we de aantrekkingskracht van ons land voor grote en kleinere bedrijven. De vennootschapsbelasting wordt lager en de dividendbelasting wordt afgeschaft."

Ah ja, wie het al heel goed heeft, gaat flink vooruit.

We willen echte bedrijvigheid belonen en alleen bedrijven naar ons land halen die wat toevoegen aan onze economie. Belastingontwijking, zoals in het geval van brievenbusfirma’s, wordt daarom tegengegaan.

"Toevoegen aan onze economie"? Dus geen bedrijven hier die alle productiviteit in pakweg Azië hebben?

Het kabinet komt met gerichte maatregelen om landbouw en natuur meer met elkaar te verbinden.

Zoals? Meestal is de combinatie landbouw en natuur niet best voor de laatste categorie.

In het vorige begrotingsjaar is al extra geld vrijgemaakt voor zorg aan ouderen, zodat zij kunnen vertrouwen op voldoende tijd, aandacht en goede zorg, thuis of in het verpleeghuis. Die trend zet door. Het extra bedrag voor de ouderenzorg loopt in deze kabinetsperiode op naar ongeveer 3 miljard euro per jaar.

Ze kunnen er niet op vertrouwen. Er zijn heel veel meer mensen nodig in de zorg, en daarvoor is het minimaal noodzakelijk om mensen beter te betalen, betere werkomstandigheden te bieden, meer mensen aan te nemen, te waarborgen dat opleidingen in dit vakgebied aantrekkelijk zijn en te zorgen dat mensen de hulp en zorg krijgen die nodig is, in plaats van de hulp die in het plaatje past.

In de collectieve uitgaven gaat nu van elke euro al meer dan 25 cent naar de zorg. Daarom zijn met de ziekenhuizen, huisartsen, wijkverpleegkundigen en de ggz nieuwe akkoorden gesloten over de kwaliteit en een beheerste kostengroei.

Ah, alles moet beter, maar het mag niks kosten. Zo kennen we Rutte cs weer.

Een groot probleem is de oververhitte woningmarkt. Vooral in de grote steden zijn betaalbare woningen schaars en komen starters er niet of nauwelijks tussen. Er is grote behoefte aan woningen met een huur van 700 tot 1000 euro per maand.

Die worden massaal bijgebouwd, tenminste, hier in Utrecht wel. De woningen met een lagere huur, die zijn er niet. Wie nu in een sociale huurwoning zit, blijft daar zitten - doorverhuizen naar een gelijke woning kan zomaar betekenen dat je 250 euro meer moet betalen (en daardoor vaak niet eens kan en mag verhuizen omdat je boven een bepaalde grens geen huurtoeslag en/of een woonvergunning krijgt).

Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen kunnen veel doelen alleen samen bereiken. De energietransitie, de veiligheid op straat, de zorg voor een vitaal en leefbaar platteland, maar ook de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling – het vraagt allemaal om bestuurlijke samenwerking.

Ik ben benieuwd wat de waterschappen voor plannen hebben voor de aanpak van kindermishandeling en veiligheid op straat. (Ja, flauw.)

In Koninkrijksverband heeft de wederopbouw van Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba hoge prioriteit na twee vernietigende orkanen in 2017.

Mooi! Daar wachten ze pas een jaar op - er gebeurt wel een en ander, maar er had véél meer gedaan moeten worden.


Al met al weer eens veel geblaat en weinig wol. Deels wordt er keurig gezegd wat het volk wil horen, deels wordt een concrete aanpak zeer zorgvuldig ontweken.
Best een meesterstukje, voor wie niet goed luistert.