Marco Florijn, de Rotterdamse wethouder, heeft weer eens een losse flodder geproduceerd. Rotterdamse bijstandstrekkers moeten na een korte omscholing aan de slag in de thuiszorg.
Het lijkt logisch: mensen zijn werkloos, in de thuiszorg zijn mensen nodig, 1=1=0 in dit geval, probleem opgelost! Toch?
Er zijn wat praktische bezwaren en vragen.

1 - Niet elke bijstandstrekker is fysiek en/of mentaal in staat te werken. De klantenbestanden zijn flink vervuild doordat de bijstand lang gebruikt is (en nog wordt) als 'afvoerputje' voor mensen die eigenlijk in de ZW, de WAO of een andere uitkering zouden moeten zitten, maar niet helemaal aan de voorwaarden voldoen. Niet alle bijstandstrekkers zijn sollicitatieplichtig, denk aan moeders van jonge kinderen, en sommige 'moeilijke gevallen' hebben ook ontheffing. Wie om wat voor reden dan ook niet kan werken, zou niet in de bijstand moeten zitten en niet gedreigd moeten worden met tewerkstelling.
Wie in de bijstand zit, moet in staat zijn te werken - fysiek, mentaal, sociaal. Wie dat niet kan, zou onder een andere regeling moeten vallen. Wie dat kan met enige hulp, moet die hulp kunnen krijgen, desnoods met enige aandrang.
Schoon dat reservoir van de bijstand eens op zodat helder wordt wie er mogelijk aan de slag kan. Dat maakt het ook makkelijker om eventuele werkweigeraars aan te pakken.

2 - Niet iedereen is geschikt voor de thuiszorg. Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die met een klein zetje en wat extra investeren in een opleiding (vanuit de gemeente, de zorginstellingen en de werkloze zelf) hun draai zullen vinden in deze sector. Maar werken in de zorg vereist een bepaalde 'mindset', een bepaald karakter. Ja, het is de bedoeling dat de klussen die de mensen gaan doen in de categorie boodschappen doen en een praatje maken vallen. (De zorg op de foto bij het artikel over dit plan valt onder verpleging, niet onder de bedoelde huishoudelijke zorg.) Waarbij je je kunt afvragen wat er 'overblijft' voor de oorspronkelijke thuiszorgers. De thuiszorg is al gesplitst in huishouding, verpleging, en begeleiding, en de vraag is hoe goed die splitsing werkt.

3 - Werken in de zorg is niet altijd een middel om uit een uitkering te komen. Steeds vaker betekent werken in de thuiszorg dat je een paar dagen per week in de ochtend een paar uur werkt en in de avond een paar uur (als je kinderen hebt die opgevangen moeten worden, heb je een probleem). Daarnaast dreigen werkgevers in de thuiszorgsector regelmatig met loonsverlaging - wie daar niet mee akkoord gaat, dreigt ontslagen te worden (zie hier en hier).
De vraag is wat er met de lonen en arbeidsvoorwaarden gaat gebeuren - in Rotterdam komt de nieuwe aanbesteding voor de thuiszorg in maart, en Florijn zegt te staan voor goed werkgeverschap. Maar misschien komen er aparte voorwaarden voor de omgeschoolde uitkeringstrekkers.

4 - Het is zinloos te streven naar een werkloosheid van 0 procent. In een gezonde maatschappij is er een werkloosheidspercentage van 4 tot 5%, om flexibiliteit binnen de arbeidsmarkt te garanderen. Op basis van de geschatte beroepsbevolking van Nederland van 7,464 miljoen personen (cijfers augustus 2012) zou 5% dan 373200 personen zijn.
In augustus van dit jaar waren er 514000 personen werkloos (seizoensgecorrigeerd, bron), dat is (ruim) 6,88%. Meer dan gezond is, maar gezien de economische crisis en de overheveling van banen naar lagelonenlanden vind ik het relatief nog meevallen.

5 - Een eerder gestart project van Florijn, aan de hand van een idee van minister Kamp, betreft werken in de kassen van het Westland. In een project van drie jaar moeten daar duizenden mensen aan de slag.
De eerste poging was ronduit een flop: er waren 150 vacatures bij de kassen, er werden 6 bussen met in totaal vierhonderd werklozen heen gebracht. 26 mensen kregen werk, 5 daarvan kwam door de proeftijd en kregen een vaste (!) baan.
Waarom waren de andere 374 niet geschikt, en waarom vielen die andere 19 af? Wat klopt er van de verhalen dat veel werkgevers in deze sector liever Polen of andere Oost-Europeanen hebben omdat die 'niet zeuren' over hun rechten en/of minder loon eisen?

Mensen proberen uit een uitkering te krijgen valt toe te juichen. Maar niet iedereen kan zomaar aan de slag. Daarnaast zal een deel van het bestand weer snel aan het werk zijn als de economie aantrekt.
Bij veel uitkeringsinstanties zie je nu een driedeling: mensen die kansrijk zijn, worden niet begeleid, die redden zichzelf wel. Mensen die als vrijwel kansloos worden beschouwd, worden ook niet begeleid, omdat dat een verspilling van energie, geld en tijd zou zijn (maar val ze dan ook niet lastig met verplichte tewerkstelling: zoek uit waarom ze zo kansloos zijn en kijk of je daar iets kunt veranderen). Mensen die tussen die twee categorieën in vallen, krijgen doorgaans wel een vorm van begeleiding, waarbij onduidelijk is wat de meerwaarde is van die vaak matige begeleiding (zoals leren waar je vacatures vindt en hoe je een sollicitatiebrief of CV opstelt).

Ik ben benieuwd wie de nieuwe bewindspersonen worden op dit vlak, en wat hun beleid gaat worden.

Aanvulling over de 'speeddate-actie' in Den Haag: klik