Nederland speelde asielgegevens door aan Congo

DEN HAAG - Nederland heeft de afgelopen jaren in een aantal gevallen asielgegevens verstrekt aan Congo. Het ging daarbij nooit om inhoudelijke informatie, maar wel om gegevens waaruit blijkt dat een betrokkene een voormalige asielzoeker was. Ook dit is verboden. Een en ander gebeurde ook nog na februari, toen de eerste aantijgingen hierover bekend werden.
Dat concludeert de commissie-Havermans die vanaf juni onderzoek deed naar de beweringen dat Nederland documenten verstrekte over asielzoekers aan de Congolese autoriteiten. De oud-burgemeester overhandigde het rapport aan minister Verdonkeremanen (Vreemdelingzaken en Integratie).
Verstrekking van gegevens kan gevaarlijk zijn voor de ex-asielzoeker bij terugkeer in zijn herkomstland. Havermans heeft niet vastgesteld dat er asielzoekers in gevaar zijn geweest vanwege de informatie. Hij baseert zich daarbij op de Nederlandse ambassadeur in Congo. De commissie is zelf niet in Congo geweest maar heeft tientallen mensen gehoord, onder meer van non-gouvernementele organisaties en medewerkers van de marechaussee en in de keten van justitie.
Verdonkeremanen vindt niet dat zij de Tweede Kamer verkeerd heeft geïnformeerd over Congo. "Er is geen inhoudelijke asielinformatie verstrekt. Wel zijn er administratieve fouten gemaakt en dat praat ik niet goed." De bewindsvrouw zei dat vrijdag in een reactie op de bevindingen van de commissie-Havermans. [Destijds beweerde ze dat er niets werd doorgegeven.]
Verdonkeremanen heeft het kabinet achter zich. Dat liet weten verheugd te zijn met het rapport van Havermans. "Met mij is het hele kabinet tevreden en opgelucht", aldus Verdonkeremanen. Het kabinet omarmt de aanbevelingen om het terugkeerproces te verbeteren.
De bewindsvrouw heeft aanvankelijk steeds ontkend dat enige informatie aan Congo was verstrekt. Dat deed zij in twee spoeddebatten en antwoorden op vele schriftelijke vragen over de kwestie. De Kamer dwong haar in juni wel de uitzettingen naar Congo op te schorten. Eind oktober gaf Verdonkeremanen in een korte brief aan de Tweede Kamer opeens toe dat zij niet meer kon uitsluiten dat er asielinformatie naar Congo was gegaan.
In een uitzending van Netwerk in februari meldden de vluchtelingenorganisatie Inlia en de vereniging voor asieladvocaten (VAJN) dat er rapporten van nader gehoor aan Congo waren verstrekt. Daarin staat het vluchtrelaas. Maar Havermans heeft dit niet kunnen staven. "Er is nooit iets gezegd over het verleden en de achtergrond van de betrokken terugkeerder, althans voor zover wij hebben kunnen achterhalen. En we hebben zorgvuldig gezocht", zei hij.
Havermans bevestigde wel de beweringen dat documenten in Congo lagen waarop stond dat het om een asielzoeker ging. In een beperkt aantal gevallen was dat op formulieren "abusievelijk" vermeld. "Die informatie, maar ook niet meer dan dat, is verschaft aan Congo", aldus Havermans. Hij sprak over menselijke fouten die zijn gemaakt in een zeer ingewikkeld proces met veel actoren, dat voorafgaat aan de uitzetting van een afgewezen asielzoeker.
Daarbij komt dat er bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) jarenlang sprake was van onderbezetting. Verder ontbrak daar tot februari een deugdelijke administratie. De commissie doet aanbevelingen om de procedure eenvoudiger en doorzichtiger te maken.
De PvdA vindt dat minister Verdonkeremanen moet opstappen na het rapport van de commissie-Havermans. Volgens PvdA-Kamerlid De Vries moet Verdonkeremanen de eer aan zichzelf houden nu het rapport in zijn ogen "alles bevestigt wat we eerder vreesden".
De Vries noemt het "onbegrijpelijk" dat Verdonkeremanen vindt dat ze de Kamer níet onjuist heeft geïnformeerd. "Het rapport bevestigt dat documenten in Congo bij de autoriteiten en de geheime dienst zijn terechtgekomen, waaruit blijkt dat de mensen asielzoeker waren in Nederland. Dat is levensgevaarlijk", aldus De Vries.
Ook de SP-fractie gaat ervan uit dat minister Verdonkeremanen de eer aan zichzelf houdt en aftreedt. SP-Kamerlid De Wit wijst erop dat de minister in antwoorden op schriftelijke vragen van de SP glasharde garanties had gegeven dat er geen asielgegevens aan Congo werden verstrekt.
Volgens de SP'er heeft Nederland asielzoekers in direct gevaar gebracht. "Het regime in het Afrikaanse land arresteert en mishandelt mensen van wie het denkt dat het ex-asielzoekers zijn, omdat die de reputatie van het land zouden beschadigen in het buitenland." De Wit stelt daarbij dat het voor de Congolese autoriteiten niet van belang is op welke gronden precies asiel is gezocht. Het simpele feit dat de asielvraag gemeld wordt, is genoeg.
De SP gaat ervan uit dat leden van het kabinet even streng zijn voor zichzelf als voor asielzoekers. "Wanneer vluchtelingen totaal verkeerde informatie geven over zichzelf en hun handelen, wordt dat volstrekt onacceptabel gevonden. Nu minister Verdonkeremanen het parlement met grote stelligheid meermaals verkeerd heeft geïnformeerd, zou het hypocriet zijn om haar daar niet op af te rekenen", aldus De Wit vrijdag in een verklaring.
Ook GroenLinks vindt dat minister Verdonkeremanen moet opstappen. Volgens Kamerlid Vos van die fractie heeft de minister de Kamer meerdere malen onjuist geïnformeerd en zijn uitgeprocedeerde asielzoekers in gevaar gekomen.
"De minister kan niet langer op haar plek blijven", zei Vos vrijdag in een eerste reactie op het rapport van de commissie-Havermans, die de kwestie heeft onderzocht. Volgens Vos zou de minister de eer aan zichzelf moeten houden door haar functie neer te leggen.
Het Kamerlid is er ook niet van overtuigd dat de commissie de onderste steen boven heeft weten te halen. Vos is teleurgesteld over de aanpak van het onderzoek. Ze vindt het onvoorstelbaar dat de commissie niet zelf naar Congo is gegaan om de zaken uit te zoeken en ter plaatse te spreken met mensenrechtenorganisaties en advocaten. Volgens Vos is nader onderzoek nodig.
Een reis naar Congo zou geen toegevoegde waarde meer hebben, omdat de commissie al had gesproken met de Nederlandse ambassadeur, zei de voorzitter, oud-burgemeester Havermans.
(Bron)