Nek-aan-nekrace voorspeld bij Britse verkiezingen

LONDEN - Zo'n 45 miljoen kiesgerechtigde Britten zijn opgeroepen om op donderdag een nieuw Lagerhuis te kiezen. Daags voor de gang naar de stembus is de uitslag zo onvoorspelbaar als die in decennia niet meer is geweest.
Het Verenigd Koninkrijk kent een districtenstelsel waarbij de kandidaat die in een district de meeste stemmen krijgt, in het parlement komt. De stemmen voor alle andere kleinere partijen tellen niet meer mee.
Dit systeem werkt dus sterk in het voordeel van de grote partijen. De afgelopen decennia had dan ook altijd òf de sociaaldemocratische Labour Party óf de Conservatieve Partij een absolute meerderheid in het parlement.
Dit systeem wordt nu verstoord door de spectaculaire opkomst van een derde partij, de Liberaal-Democraten. De enkele maanden geleden nog vrijwel onbekende Lib Dem-leider Nick Clegg (die overigens vlot Nederlands spreekt) deed het zo goed in tv-debatten met Labour-premier Gordon Brown en de conservatieve oppositieleider David Cameron, dat volgens veel opiniepeilingen geen enkele partij een absolute meerderheid krijgt in Westminster.
Nederland is gewend aan maandenlange kabinetsformaties om een coalitie te vormen, maar voor de Britten is dat erg onwennig: het is sinds 1974 niet meer voorgekomen dat uit de verkiezingen een 'hung parliament' voortkomt, waarin geen enkele partij een absolute meerderheid heeft.
Normaal gesproken kan meteen na de verkiezingen de leider van de grootste partij op de thee gaan in Buckingham Palace om zich door koningin Elizabeth II tot premier te laten benoemen.
De Britse krant Daily Telegraph meldde woensdag dat in de achterkamertjes al een deal is gesloten tussen Cameron en de DUP van protestantse nationalisten in Noord-Ierland. Die kunnen rekenen op zeker negen zetels in het 650 zetels tellende Lagerhuis en de Conservatieven bij een krappe uitslag aan een meerderheid helpen. In ruil daarvoor eisen zij dat Noord-Ierland wordt gespaard bij ophanden zijnde bezuinigingen.
Dit soort scenario's wordt steeds weer aangehaald door tegenstanders van wijzigingen van het huidige kiesstelsel. Als kleine partijen nodig zijn om een meerderheid te vormen, kunnen die, als een soort afpersers, onevenredige concessies afdwingen, zo redeneert men.
De Liberaal-Democraten eisen juist al decennia een verandering van het kiesstelsel. Zij willen dat er ook een aspect van evenredige vertegenwoordiging wordt geïntroduceerd, zodat de stemmen die op kleinere partijen worden uitgebracht, niet helemaal verloren gaan.
De Lib Dems zagen de afgelopen decennia met lede ogen aan hoe zij in de meeste kiesdistricten slechts tweede of derde werden.
Voor een verandering van het kiesstelsel is Labour makkelijker te porren dan de Tories, de Conservatieve Partij. Door die belangrijke eis van de Lib Dems in te willigen, zou Labour die partij over de streep kunnen trekken om een coalitie te vormen.
Clegg heeft aan die mogelijkheid echter een belangrijke eis verbonden: hij wil niet meer verder met Brown als premier.
(Bron)