'Tweede Kamer kreeg niet alle informatie over Irak'

HILVERSUM - De Tweede Kamer is in 2002 in de aanloop naar de Nederlandse betrokkenheid bij de oorlog in Irak onvolledig ingelicht. Het eerste kabinet van Jan Peter Balkenende meldde niet dat er een uitgebreid Amerikaans verzoek lag om mee te vechten in Irak. Ook waren er al vroeg twijfels of een militaire actie tegen Irak wel gerechtvaardigd was.
Dat meldt het KRO-televisieprogramma Reporter zondag in een uitzending over de Nederlandse rol in Irak. De oppositie in de Tweede Kamer probeerde de laatste jaren tevergeefs de besluitvorming rond Irak te laten onderzoeken.
In de VS en Groot-Brittannië vonden wel onderzoeken plaats. Het kabinet relativeert in een eerste reactie de bevindingen. Volgens Balkenende heeft de Kamer destijds wel alle essentiële informatie gekregen.
Reporter heeft documenten in handen waaruit blijkt dat de Verenigde Staten op 21 november 2002 Nederland vragen om militaire middelen. Daarbij is een lijst gevoegd met een verzoek om de Luchtmobiele Brigade, fregatten, mijnenjagers, F-16's, Apaches, precisiewapens en onderzeeërs. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Jaap de Hoop Scheffer, nu NAVO-secretaris-generaal, meldde echter dat het Amerikaanse verzoek alleen een overvliegvergunning en de facilitering van doorvoer betrof.
Premier Balkenende herinnerde eraan dat Nederland alleen politieke steun en geen militaire steun heeft gegeven aan de oorlog in Irak. Hij vindt dat de Tweede Kamer alleen ingelicht hoeft te worden over verzoeken als de regering van plan is stappen te zetten. "Anders heeft inlichten geen zin", aldus de minister-president vrijdag.
In de zomer van 2002 schreven ambtenaren van Buitenlandse Zaken een nota over de Nederlandse positie ten aanzien van de oorlog in Irak. Daarin staat dat de juridische basis voor een oorlog "voldoende" maar "niet volstrekt aanvechtbaar" is. De Hoop Scheffer kreeg die nota op 19 augustus 2002. Op die dag doet hij vragen in de Kamer over de legitimiteit van een militaire actie nog af als 'voorbarig' en noemt hij een oorlog 'hypothetisch'.
Verder heeft Reporter een telexbericht van de Permanente Vertegenwoordiger van Nederland bij de VN aan Buitenlandse Zaken, van 25 februari 2003. Daarin staat dat Nederland een oorlog tegen Irak hoe dan ook zal steunen, ook als er geen resolutie wordt aangenomen die militaire actie goedkeurt. Die resolutie kwam er inderdaad niet.
Balkenende liet vrijdag weten dat alle essentiële informatie destijds naar de Tweede Kamer is gegaan. Hij wil de tv-uitzending afwachten voordat hij nader zal reageren. Hij herhaalde dat Nederland politieke steun gaf, omdat de Iraakse dictator zich niets aantrok van VN-resoluties om wapeninspecteurs toe te laten. De Westerse landen namen aan dat Irak over massavernietigingswapens beschikte.
Volgens Balkenende was het aan Saddam Hussein om aan te tonen dat hij niet de mogelijkheid had om massavernietigingswapens te maken. De premier vindt dat we "de bewijslast niet moeten omkeren."
SP-Kamerlid Harry van Bommel, die de stukken van Reporter heeft ingezien, stelt dat het vorige kabinet niet alles heeft verteld wat wel werd gevraagd. Volgens hem heeft het kabinet de discussie op deze punten ontlopen. Onvolledig hoeft in zijn ogen echter niet altijd een doodzonde te zijn. Volgens hem valt te discussiëren over de vraag of het kabinet verplicht was de informatie te geven.
Minister Wouter Bos (Financiën) zei in een reactie dat "het op zich geen nieuws is dat er een heleboel twijfels waren onder politici" over de operatie in Irak. Hij wees erop dat de PvdA die indertijd als oppositie ook heeft geuit, maar dat er nu een nieuw kabinet is.
Fractievoorzitter Alexander Pechtold van D66 noemt de nieuwe informatie "pijnlijk en ontluisterend" en wil een Kamerdebat over Irak, dat gepland is in april, vervroegen.
GroenLinks-Tweede Kamerlid Mariko Peters noemt het "zorgwekkend" dat er een aanhoudende stroom van informatie is die erop wijst dat de Tweede Kamer onvolledig geïnformeerd is. Zij denkt dat een parlementair onderzoek opheldering kan geven over de besluitvorming rond Irak. Ze doet een oproep aan de PvdA om dergelijk onderzoek niet af te wijzen.
(Bron)