Stormachtige namen

DE BILT - De orkaan Emily en de typhoon Haitang leiden momenteel op verschillende plekken op aarde tot evacuaties en overlast. De naamgeving voor de stormen bestaat al sinds de 19e eeuw, maar pas sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw bestaan er internationale afspraken over. De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), onderdeel van de Verenigde Naties, coördineert de naamgeving nu, maar er zijn regionale verschillen.
In het Caribisch gebied, Mexico en Californie worden tropische stormen van orkaankracht (gemiddeld 118 kilometer per uur of meer) hurricanes genoemd. In de maanden augustus, september en oktober is de kans op zulke stormen hier het grootst.
In de 19e eeuw kreeg een hurricane de naam van de heilige die hoorde bij de dag waarop de orkaan verwoestingen aanrichtte. In de loop van de vorige eeuw werden hurricanes aangeduid met hun lengte- en breedtegraad, maar dat leidde tot verwarring, aldus informatie van het KNMI in De Bilt.
In de Tweede Wereldoorlog begonnen meteorologen met namen in alfabetische volgorde: de eerste storm van het seizoen kreeg een naam die begon met een A, de tweede met een B etc.. Later kwamen Amerikaanse legermeteorologen op het idee de namen van hun familie of vrienden aan orkanen te geven.
De Amerikaanse weerdienst nam dat in 1953 over en stelde alfabetische namenlijsten op, die om de vier jaar werden herhaald. In 1970 besloot het National Hurricane Center in Miami om dat om de tien jaar te doen en de directeur koos voor namen van de vrouwelijke tak van zijn familie. Protesten van feministen leidden in 1979 tot een nieuwe naamgeving met afwisselend namen van vrouwen en mannen.
Tegenwoordig worden de namen voor periodes van zes jaar vastgesteld door de WMO. De tropische depressies die deze stormen veroorzaken, krijgen een naam uit de alfabetisch lijst (met uitzondering van de letters Q, U, X, Y en Z), zodra windkracht 8 wordt bereikt. De namen worden steeds herhaald, zodat bijvoorbeeld in het jaar 2006 dezelfde namen worden gebruikt als in 2000. Alleen de namen van verwoestende orkanen worden niet hergebruikt.
Tropische stormen ontstaan in gebieden met zeetemperaturen van ten minste 27 graden Celsius, en dat is in de periode december tot en met maart ook het geval bij Australië. Ze worden daar geen hurricanes, maar tropische cyclonen en in Noord-Australië (Timorzee) Willy-Willies genoemd.
Ook hier krijgen de stormen eigen namen: in het begin van vorige eeuw waren dat de letters van het Griekse alfabet en later koos de verantwoordelijke meteoroloog in Queensland voor namen van politici die hij niet mocht. De WMO maakt ook voor dit gebied lijsten met namen die elke zes jaar worden herhaald.
Voor zowel het westelijke als het centrale deel van de Grote Oceaan, waar deze stormen tyfonen worden genoemd, zijn aparte namenlijsten in gebruik. Hier worden nu historische namen van goden gebruikt, zoals Prapiroon (Regengod), Wukong (Apenkoning) of Dianmu (Moeder van de Bliksem).
(Bron)