Lelystad begint proef met zes in één cel

AMSTERDAM - De gevangenis van Lelystad brengt vanaf deze week zes gevangen onder in één cel. Aan een proef van het ministerie van Justitie nemen gevangenen deel die nog een straf van minder dan vier maanden moeten uitzitten. In het nieuwe detentieconcept kunnen 150 gevangenen terecht.
Aan het voeteneind van ieder stapelbed is een 'hufterproof' beeldscherm geïnstalleerd. Met de chip in het polsbandje kan elke gedetineerde daar zijn eigen rekeningen regelen, televisie kijken of een leerzaam programma inschakelen. Zes gevangenen op een cel hebben hun bed met beeldscherm en een kast met kleren als enige privacy.
Belangrijkste nieuwigheidjes zijn de forse bezuiniging in het gevangenenbeheer en de beloningsstructuur voor de gevangenen. Die kunnen bij goed gedrag punten verdienen voor meer tv-kanalen, langere telefoontijd of een bed in een andere cel.
"Eigen verantwoordelijkheid willen wij benadrukken", zegt projectleider J. Piek. "De detentie moet de gevangene voelen. Vandaar verantwoordelijkheid voor eten en wassen, net als thuis."
In de cel van 55 vierkante meter, bevinden zich naast de drie stapelbedden, een tafel met zes stoelen, twee douches, een wc en washok en een keukentje met magnetron. De gevangene wast zijn eigen kleding en beddengoed en verwarmt zijn maaltijd. Met dit corvee, het volgen van leerzame programma's via het beeldscherm en andere programma-onderdelen, zoals sport of gespreksgroepen, zijn punten te verdienen.
"We proberen de gedetineerde aan te raken", leert Piek. "Doordat we simpele eisen stellen, kunnen ze makkelijk voor goed gedrag worden beloond." Piek maakt zich overigens weinig illusies dat die opzet de gevangene als beter mens in de maatschappij terugbrengt. "Dat lukt niet in zo korte tijd. Het is wel belangrijk om ze een keer te belonen in plaats van steeds te straffen."
Dankzij het polsbandje is elke gedetineerde tot op elke tweede seconde te volgen. Uitingen van agressie geven bovendien een melding in de centrale controlekamer. Vechtpartijen zijn naderhand te analyseren, omdat het polsbandje niet alleen toegang tot electronische middelen geeft, maar ook elke beweging registreert.
Via het polsbandje en een beeldscherm kan de gedetineerde ook afspraken maken met een advocaat, een medische dienst of een geestelijk verzorger.
Kostenbesparing noemt projectleider Jan Piek van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) een groot voordeel van zes gedetineerden in één cel zetten. Het is goedkoper één deur open te maken waar zes gevangenen achter zitten dan zes deuren waar steeds één gevangene achter zit, stelt Piek.
Per dienst zijn maar zes bewaarders nodig om het reilen en zeilen in de gaten te houden. In het detentiecentrum werken in totaal vijftien bewaarders. Die geringe bezetting helpt ook mee om de kosten per gedetineerde flink te drukken. In plaats van de gemiddelde 140 euro per gevangene per dag kost een bewoner van dit detentieconcept de Staat 105 euro.
De bouwkosten van het binnen een jaar tot stand gekomen complex naast de langer bestaande gevangenis voor langer gestraften waren 20 procent lager dan een 'normale' gevangenis.
Het complex is bedoeld voor mensen met een straf of een restant daarvan van maximaal vier maanden. De eersten komen volgende week binnen, nadat studenten het gebouw de afgelopen tijd hebben getest.
De komende jaren wordt uitgebreid onderzocht of het aan de verwachtingen voldoet. Mocht dat het geval zijn, vindt het concept verder ingang.
(Bron)